Klimaatverandering en onze buckfastbijen
BEDRIJFSMETHODE BUCKFASTBIJEN IN DADANT US als antwoord op klimaatverandering
Na de zonnewende op 21 december worden de dagen weer langer en de plantenwereld stelt zich al vast in op de lente. De bijen zitten weliswaar nog in de “winter”tros en we moeten ze vooral met rust laten. Door de klimaatverandering bloeien planten telkens vroeger en moeten onze bijenvolken steeds vroeger in het jaar op gewenste sterkte zijn om planten te kunnen bestuiven en om de eerste nectar en pollen te verzamelen. Van eitje tot haalbij duurt wel 40 dagen en dat betekent dat onze volken al midden februari moeten beginnen met de opbouw van een flink broednest. Het broednest is van eminent belang en daar kunnen we veel aandacht aan besteden. Haalbijen worden net als het open broed ook door de voedsterbijen van proteïne voorzien. Ongeveer 25% van het voorhanden zijnde voedersap wordt aan hun opgevoerd. Dit betekent dat je voor een vroege voorjaarsdracht veel voedsterbijen in je kast moet hebben, omdat ze naast het voeden van de haalbijen ook het broed in alle stadia moeten verzorgen. Er moet een top prestatie worden geleverd door deze oude winterbijen met hun hopelijk nog goed functionerend vetlichaam. In februari is de bijenmassa vaak nog vrij groot, omdat de oude winterbijen nog aanwezig zijn en vervangen moeten worden door nieuwe aanwas. De werkzaamheden die we nu kunnen doen zijn medebepalend voor een goede voorjaarsdracht. Zodra in februari , meestal in de tweede week, het zonnetje er bij komt en het minstens 10 graden Celsius wordt, gaan de bijen er uit voor hun reinigingsvlucht. Dit is het moment om in actie te komen. In februari zie je vaak al het begin van een broednestje met eitjes en open broed en in februari is het volk minder gevoelig voor afkoeling doordat er nog veel bijen in de kast zitten. De bijenmassa is in februari aanzienlijk groter dan de komende twee maanden. Meestal komt er in februari nog geen nectar binnen, zodat er van roverij ook nog geen sprake kan zijn. Alle ramen die voor meer dan drie kwart met voer gevuld zijn worden opzij gezet naast het sluitblok.Ramen met eitjes en fris broed of leeggegeten ramen met nog geen broed vormen een broedblok van 4 of 3 dadantramen us( 4 dadant broedramen = ruim 30 duizend cellen). Deze ramen komen tussen twee sluitbokken (bij voorkeur met thermofolie) naast het sluitblok komen de ramen met voer en eventueel een XL- voerraam ( Futtertasche) die je eventueel ook kunt voorzien van thermofolie en tevens als sluitbok kunt gebruiken. Dit is ook het moment dat je al een eerste selectie kunt doen. Er is geen beter moment om de legcapaciteit van een koningin te bepalen. Goede koninginnen hebben reeds enkele raten belegd. Excellente koninginnen hebben minstens 3 of 4 raten belegd. Een voorwaarde is wel dat de volken in de zomer en de herfst van het afgelopen jaar voldoende stuifmeel en nectar hebben kunnen verzamelen en dus ruim in het voer zitten en beschikken over een groot, goed gevuld eiwitvetlichaam. De bijen die het broed verzorgen en dit broed op 35 graden Celsius moeten houden verlaten dit broed niet meer. Andere bijen verplaatsen voer naar het broednest. De bijen gaan aan de bovenkant of aan de onderkant van het sluitblok langs om het voer te bemachtigen. Door de bijen eng te zetten kan het broed gemakkelijker warm gehouden worden. Op het warmste tijdstip van de dag zijn de bijen in de kast volop bezig om het benodigde voer in het broednest te verzamelen. Professor Tautsch spreekt van de Tankstelle Bienen die de HeizerBienen constant blijven bij tanken.’s Nachts, tenminste wanneer het koud is, zitten alle bijen weer gezamenlijk op de tros in de broedruimte. Als dit proces goed verloopt dan worden al gauw warm uitgebroede, volwaardige en lang levende bijen geboren.Voorwaarde is wel dat het deksel goed geïsoleerd is met bijvoorbeeld een 6 centimeter dik stuk styropor, zodat de bijen zonder te verkleumen over de boven latjes van de ramen kunnen bewegen. Zowel in de winter als in de zomer is een goede isolatie in het deksel een van de meest effectieve manieren om een bijenvolk gezond te houden.
Ik behandel de laatste jaren al niet meer tegen varroa in december, omdat ik vind dat de wintertros dan teveel verstoord wordt en de bijen actief worden op een moment dat dat nog te vroeg is. Aangezien van nature de bijen in februari enigszins actief worden, warmtebeelden laten dat prachtig zien, lijkt mij dat het moment om eventueel met varromed of oxaalzuur te behandelen wanneer er nog teveel mijten vallen.
Tot eind maart / begin april laat ik vervolgens de bijen zoveel mogelijk met rust om schade aan het broed te vermijden. Een broedende kip moet je niet verstoren! De volken dunnen in deze periode snel uit, omdat de winterbijen sterven en de nieuwe bijen langzaamaan de oude garde vervangen. De temperatuur hoog houden in de kast is nu voor de bijen van levensbelang.
Werken met een Thermoschild
Het aantal eitjes wat de koningin legt is voor een groot gedeelte afhankelijk van de buitentemperatuur. Een uitgebouwd dadantbroedkamerraam met celgrootte 5.4 heeft ongeveer 350 cellen per dm2 d.w.z. ongeveer 11 dm2 per kant wat overeenkomt met zo’n 3850 cellen. Ik reken altijd 7500 cellen per dadantbroedkamerraam .Wanneer de koningin in mei vol op stoom komt en 2000 eitjes per dag legt x 21, dan betekent dit dat ze 42000 broedcellen of te wel 5,45 broedramen nodig heeft op haar top. Excellente koninginnen komen zo op maximaal 7 ramen. Naast de thermosluitramen is dan nog ruimte voor een XL-voerraam( Futtertasche) en eventueel een kunstraat.
In februari en maart legt ze maar zelden zoveel eitjes per dag , omdat de maximum middagtemperatuur daarvoor vaak nog geen aanleiding geeft.
In februari is het ook belangrijk om even het gewicht te taxeren
Er moet nog minstens een halfraam met voer tussen de thermosluitramen zijn. De komende tijd is er nog zo’n 6 kilogram nodig, hetgeen overeenkomt met 1 ½ broedkameraam dadant us . Wil je de broedaanzet wat stimuleren voer dan. ( verhouding 3 honing op 2 water) 1x per week 1 liter en dat 3 weken lang.
Het broed zegt iets over de staat waarin het volk verkeert : ei : larve : pop verhouden zich als 3 : 6 : 12 = 1/7 : 2/7 : 4/7 = 1 : 2 : 4 Dit betekent dus dat wanneer er 3 ramen open broed zijn , er 4 ramen gesloten broed moeten zijn. Dus in onze dadant us kasten met aangepaste broedruimte moeten we dus telkens 2 volledig belegde ramen met gesloten broed hebben tegen 1 ½ raam met open broed.
Maar hoe en wanneer begint menig koningin te leggen ?
Een en ander hangt natuurlijk af van het ras en de hoeveelheid bijen en de vitaliteit van de koningin en de werksters , de maximumdagtemperatuur , de standplaats, nectarbronnen vlakbij, en vooral ook van de deskundigheid van de imker( werkwijze aangepast aan koningin en omstandigheden, voerbeleid, werken met sluitblokken, eng zetten, thermofolie gebruiken, dakisolatie van 6mm styropor en gegevens noteren)
Uit ervaring weten we dat de koninginnen al vroeg in het jaar beginnen met leggen. Uit onderzoek is gebleken dat er verband bestaat tussen de maximum temperatuur overdag buiten en de hoeveelheid eitjes die een goede koningin per dag legt. Voor februari 2020 heb ik dit nauwkeurig bijgehouden.
Februari 2020
Gemiddelde maximum dagwaarde: 9,92 Dat is gem.575 eitjes per dag x 21 = 16.675 in totaal in februari 2020. Aangezien de koningin tijdens haar leggang een spiraalvormig patroon volgt van binnen naar buiten en omgekeerd betekent dit dat het volk over een broednest van 3 broedramen moet beschikken in deze tijd van het jaar en 1 raam met voer wat in de loop van maart ook belegd zal worden. Door naast het voerraam een XL-Futtertasche te plaatsen kun je ten allen tijde ook apifonda, honing en/of proteïne voeren. Naast de XL – Futtertasche kan nog een raam met kunstraat geplaatst worden, dat onmiddellijk wordt uitgebouwd bij beginnende dracht. Dit is voor mij het teken om een honingkamer met deels uitgebouwde ramen en enkele met kunstraat te plaatsen.
